తొలి ఏకాదశి

ప్రధమైకాదశి అను సంసంస్కృత పదాన్ని, తెలుగు వారు తొలి ఏకాదశిగా వ్యవహరిస్తారు. చాతుర్మాస్యదీక్షాదినాల ఏకాదశుల్లో మొదటిది కావడంచే దీనికి ప్రధమైకాదశి అను పేరు వచ్చింది. బ్రహ్మ వైవర్తపురాణంలో దీనిని గురించిన వివరణ ఉంది. ప్రాయకంగా ఇది నిష్ఠాపరులకు ఉపవాసదినం. చాతుర్మాస్యవ్రతానికి ఆరంభం. ఈరోజునుండి 4నెలలు పురాణాలు పఠిస్తారు. విష్ణువుకి అత్యంత ప్రియమైనది. విష్ణు సంబంధంగా 2 గాధలు ఉన్నాయి. మొదటిది : ఈరోజు మొదలు విష్ణుమూర్తి 4నెలలు పాతాళలోకంలో బలిచక్రవర్తి ద్వారం వద్ద ఉండి కార్తీకశుద్ధ ఏకాదశికి వెనక్కి తిరిగి వస్తాడని చెప్తారు. రెండవది : ఈరోజు నుండి, విష్ణువు 4నెలలపాటు క్షీరసముద్రంలో శేషశాయి గా పడుకొని, కార్తీకశుద్ధ ఏకాదశికి మేలుకొంటాడని పురాణాలు చెప్తున్నాయి.

ఈరెండవ గాధ ప్రకారం, ఈ పండుగకు దేవశయని అనే పేరు పురాణాలు పేర్కొంటున్నాయి. గదాధరపద్ధతి దీనిని హరిశయనం అంటున్నది. ఈ సందర్భంలోనే దీనికి శయనైకాదశి అనే పేరు వచ్చింది. విష్ణు ఆలయాల్లో ఈరోజు రాత్రి విష్ణు శయనవ్రతాలు చేస్తారు. నారాయణుడిని ఆభరణాదులతో అలంకరించి జాజి పువ్వులతో పూజిస్తారు, పవళింపుసేవ చేస్తారు. చంద్రభాగానదీ తీరాన ఉన్న పండరీపురంలో గొప్ప ఉత్సవం జరుగుతుంది. ఆషాడమాస శుక్లపక్ష ఏకాదశినాడు ఉపవాసం ఉండి చాతుర్మాస వ్రతకల్పం ప్రారంభించాలని, భగవంతుడు యుధిష్ఠురునకు చెప్పినట్లు బ్రహ్మవైవర్త పురాణంలో కలదు. శయనింప పెట్తిన విష్ణువుకు పూజ చాతుర్మాస్య వ్రతం మొదలకొని, ఏకాదశి, ద్వాదశి, అమావాస్య, అష్టమి, కర్కాటక సంక్రాంతి మొదలగు పర్వాలనాడు ఉపవాసాలు ఉంటూ కార్తీక శుక్ల ద్వాదశికి ఆవ్రతం పూర్తిచేజాలి.