దక్షిణాయనం (జూలై 16 నుండి )

సంవత్సరమునకు రెండు ఆయనములు. ఉత్తరాయణం, దక్షిణాయనము.

నవగ్రహములకు, రాశులకు అధిపతి ఐన సూర్యభగవానుడు ఒక్కో రాశిలో ప్రవేశించుటను సంక్రమణం అంటారు. తెలుగు మాసములలో మాసమునకొక సంక్రమణము జరుగుతుంది. కాగా మకర రాశిలో భానుడు ప్రవేశించినప్పుడు ఉత్తరాయణము, కర్కాటకరాశిలో ప్రవేశించినపుడు దక్షిణాయనము అంటారు.

సంక్రమణానికి సంక్రాంతి అని కూడ అర్ధం ఉంది. ఏడాదికి 12 సంక్రమణములు వస్తాయి. వీటిలో మకరసంక్రాంతి మత్రమే ఘనంగా జరుపుకుంటారు. దక్షిణాయనములోని పండుగలలో గురుపౌర్ణిమ, శ్రీకృష్ణాష్టమి, మంగళగౌరి వ్రతం, వినాయకచవితి, శరన్నవరాత్రులు, దీపావళి, అనంతపద్మనాభ చతుర్ధశి, సుబ్రహ్మణ్య షష్టి, ముక్కోటి వంటి పండుగలు, మాసములలో ఆషాఢము, శ్రావణము, ఆశ్వీయుజము, కార్తీకము, మార్గశిరము ప్రాధానములైనవి. ఈ దక్షిణాయాములో వర్ష, శరత్ ౠతువులు పూర్తికాలము ఉండగా, గ్రీష్మ హేమంత ౠతువులు నెలపాటు కాలమే ఉంటాయి.

ఈ ఆయనములో వర్ష, శరత్, హేమంత ఋతువులు ఆహ్లాదకరమైనవి. వర్షఋతువు ద్వార పృధ్వి పులకరించి, శరత్, హేమంత ౠతువుల ద్వార చల్లదన్నాన్ని ఇస్తుంది. ఈ ఆయనములోనే మన రాష్ట్రంలో వ్యవసాయం సాగుతుంది. ఈ ఆరుమాసాలలో సెప్టెంబరు వరకు సాగే నైరుతి ఋతుపవనముల ద్వారా సాధారణ వర్షపాతం నమోదవుతుండగా, అక్టోబరు నుండి బలంగా ఉండే ఈశాన్య ఋతుపవనాల ద్వారా తుఫానులు ఏర్పడి, జలాశయములు నిండుటకు ఉపయోగపడుతాయి.విద్యాలయాలలో సైతం ఈ నెలలలోనే విద్యాబోధన ఎక్కువగా సాగుతుంది. కృష్ణా, గోదావరి నదులకు 12సంవత్సరాలకొకసారి వచ్చే పుష్కరాలు ఈ దక్షిణాయనములోనే.